Tức Giận - Hung Hăng
HÀNH VI TỨC GIẬN, KHÓ CHỊU VÀ HUNG HĂNG Ở TRẺ EM
- Những cơn ăn vạ, bùng nổ giận dữ đi kèm với các hành vi rối nhiễu buộc phải được hỗ trợ và can thiệp từ người lớn.
- Ăn vạ (gào khóc, đá, xô đẩy) thường phổ biến ở trẻ nhỏ mầm non, nhưng hầu hết sẽ tự hết khi trẻ vào tuổi mẫu giáo.
- Hướng điều trị bao gồm trị liệu hành vi nhận thức nếu trẻ đủ tuổi và đào tạo quản lý hành vi cho cha mẹ. Phòng ngừa luôn mang lại hiệu quả tốt nhất.
Không ai thích cảm giác phải tức giận, kể cả trẻ em, nhưng tất cả chúng ta đều trải qua cảm xúc này trong cuộc sống.
Nếu người lớn không biết thể hiện sự tức giận theo những cách lành mạnh và hiệu quả, không có gì ngạc nhiên khi trẻ nhỏ cũng bị ảnh hưởng bởi những cảm xúc tức giận, và thường bùng phát thành giận khó kiểm soát. Hầu hết các bậc cha mẹ đều băn khoăn không biết phải làm gì với những cơn giận dữ và hành vi tức giận, và nhiều người tự hỏi liệu con mình cư xử có bình thường không.
- Trẻ dưới 4 tuổi có thể có tới 9 cơn giận dữ hàng tuần, bao gồm các giai đoạn khóc, đá, dậm chân, đánh và xô đẩy kéo dài từ 5 đến 10 phút.
- Hầu hết trẻ em sẽ vượt qua giao đoạn này khi học mẫu giáo.
- Đối với những đứa trẻ tiếp tục nổi cơn thịnh nộ khi chúng lớn hơn và dần trở thành vấn đề không kiểm soát được và không phù hợp với sự phát triển, có thể cần đến sự trợ giúp của chuyên gia. Tức giận và Hung hăng là vấn đề tâm lý phổ biến nhất khiến cha mẹ thường tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhà chuyên môn.
- Nhiều yếu tố có thể góp phần khiến trẻ phải vật lộn với cảm xúc tức giận, cáu kỉnh và dẫn đến các hành vi hung hăng (hành vi có thể gây hại cho bản thân hoặc người khác). Một nguyên nhân phổ biến là sự bực bội khi trẻ không đạt được điều mình muốn, hoặc bị yêu cầu làm điều gì đó mà trẻ không muốn làm. Đối với trẻ em, các vấn đề tức giận thường đi kèm với các tình trạng sức khỏe tâm lý khác, bao gồm ADHD, chứng tự kỷ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế và hội chứng Tourette.
- Di truyền và các yếu tố sinh học khác được cho là có vai trò trong việc bùng nổ cơn tức giận / hung hăng. Môi trường sống cũng góp phần.
- Chấn thương thời thơ ấu, nuôi dạy con không hiệu quả (chẳng hạn như trừng phạt khắc nghiệt và không nhất quán) cũng khiến trẻ có nhiều khả năng bộc lộ sự tức giận và / hoặc hung hăng gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày của trẻ.
- Trẻ nhỏ có thể được cha mẹ đưa đi đánh giá tâm lý – tâm thần, được kiểm tra bởi bác sĩ nhi khoa hoặc nhà tâm lý học trẻ em.
- Khi đánh giá mức độ giận dữ hoặc hung hăng của trẻ, nhà chuyên môn sẽ xem xét các hành vi trong bối cảnh cuộc sống của trẻ. Điều này bao gồm thu thập thông tin đầu vào từ phụ huynh và giáo viên, xem xét hồ sơ học tập, y tế và hành vi, đồng thời thực hiện các cuộc phỏng vấn trực tiếp với trẻ và phụ huynh.
- Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-V), hoặc cẩm nang DC:0-5 thường được sử dụng trong việc chẩn đoán các vấn đề hành vi và tâm lý. Nếu không được can thiệp can thiệp và trị liệu sớm, vấn đề Tức giận và Hung hăng ở trẻ có thể được liệt kê thành một trong những rối loạn sau:
- Rối loạn thách thức chống đối (ODD): Vấn đề với tâm trạng tức giận / cáu kỉnh, hành vi tranh cãi / thách thức và / hoặc cay nghiệt kéo dài từ 6 tháng trở lên.
- Rối loạn hành vi (CD): Vấn đề với hành vi rối nhiễu dai dẳng, có thể vi phạm luật pháp, chẳng hạn như bắt nạt và ăn cắp, và / hoặc vi phạm các chuẩn mực phù hợp với lứa tuổi, chẳng hạn như trốn học hoặc bỏ nhà.
- Rối loạn rối loạn điều hòa tâm trạng (DMDD): Vấn đề với những cơn giận dữ thường xuyên và tâm trạng cáu kỉnh hoặc chán nản trong hầu hết thời gian.
Can thiệp hành vi là hướng tiếp cận trị liệu đầu tiên cho vấn đề tức giận và hung hăng ở trẻ em. Có hai cách tiếp cận chính là Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) và Đào tạo cha mẹ Quản lý hành vi.
- Trị liệu hành vi nhận thức (CBT) là một liệu pháp giúp trẻ có được các chiến lược mới và hiệu quả hơn để điều chỉnh cảm xúc, suy nghĩ và hành vi tức giận. CBT dạy trẻ sử dụng các chiến lược mới, hiệu quả hơn để điều chỉnh cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của chúng. CBT được tiến hành với trẻ, nhưng cần có sự đồng hành xuyên suốt của phụ huynh.
- Đào tạo cha mẹ Quản lý hành vi cung cấp cho cha mẹ những kỹ thuật mới để quản lý hành vi sai trái của trẻ. Trọng tâm là sử dụng sự củng cố tích cực cho những gì trẻ làm đúng, thay vì trừng phạt khi vi phạm và nhấn mạnh sự tương tác tích cực trong gia đình chính là phần thưởng.
- Một số trẻ gặp vấn đề nghiêm trọng có thể phải cần dùng thuốc (do bác sĩ tâm thần Nhi kê toa) để giúp kiểm soát các tình trạng sức khỏe tâm thần (chẳng hạn như ADHD, lo lắng hoặc trầm cảm nặng). Nhưng liệu pháp hành vi nhận thức và các kỹ thuật quản lý của cha mẹ (có tỷ lệ thành công 65% trong việc giảm tần suất và cường độ của các cơn bộc phát) là những phương pháp điều trị chính. Các phương pháp khác có thể được thử nếu trẻ không đáp ứng.
Hướng Tiếp Cận Chuyên Môn Của Cô Tú Anh
Dựa trên 3 nền tảng trụ cột: Tâm lý Phát triển (Development Psychology) – Cá nhân hóa (Individualization) – Tình cảm Gắn bó (Relationship-based approach), các lĩnh vực trong chuyên môn Tâm lý Trẻ nhỏ & Cha mẹ mà cô Tú Anh tập trung là:
Cải thiện năng lực Cảm xúc và Gắn bó
Điều chỉnh hành vi rối nhiễu
PsychoEducation & Counseling – Giáo dục và Tham vấn Tâm lý
Các Thử Thách Tâm Lý - Phát Triển Nhi
Phụ huynh có thể bấm vào từng nội dung để tham khảo về các khó khăn thường gặp. Các nội dung được chuyển ngữ từ Yale Medicine.
