Sinh nhật 1 tuổi xong là con mình đi học ngay, (trộm vía) con cũng rất thích đi học. Nên mình viết post này chia sẻ với các mẹ 1 vài kinh nghiệm chọn trường mầm non cho con chuẩn bị đi học. (Bài viết từ 2020, mình đăng lại do có mẹ hỏi)
Bài này chủ yếu có 2 phần:
– Sơ qua khái quát các loại trường – trong tầm hiểu biết của mình, nếu các mẹ có thêm inputs thì share với mình nha
– Các tiêu chí chọn trường cho con
Mình cho con đi học sớm vì mình tin là con sẽ được ở trong một môi trường phù hợp với độ tuổi & sự phát triển của con, được thầy cô có phương pháp sư phạm dạy dỗ, được “giao tiếp” với bạn bè cùng trang lứa, biết học cách chia sẻ, được vận động thể chất, trải nghiệm và học kỹ năng “cộng đồng”. Ở nhà với mẹ, với bà hay bảo mâyu có thể sẽ được chiều chuộng, chăm bẵm sát sao hơn, nhưng con sẽ không được vận động nhiều (vì mọi người không có sức chạy theo), và đôi khi được nuông chiều thái quá hoặc có những hành vi chưa tốt mà không được điều chỉnh kịp thời.
Đây là lứa tuổi quan trọng của con cái nên cần phải có quyết định đúng đắng khi chọn trường
Xem thêm: Vấn Đề Tâm Lý Ở Trẻ Em – Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý
1. Về trường (mầm non và các cấp) ở VN có vô cùng nhiều lựa chọn.
Đầu tiên là Tiền đâu tức là xác định ngân sách học phí cho con là điều tiên quyết ạ.
– Cao cấp nhất – trường liên cấp Quốc tế: chương trình dạy từ cấp tiểu học trở lên được công nhận (accredited) theo chuẩn quốc tế (hệ IB), hoặc hệ chuẩn của một nước phát triển nào đó (UK, US, Canada, Đức Singapore, …) – học hoàn toàn bằng tiếng nước ngoài. Tiếng việt chỉ là 1 môn học (tuần 1-2 tiết) bắt buộc cho học sinh có quốc tịch VN – theo yêu cầu của Bộ GD.
Học nhóm trường này, nếu các bạn học sinh VN muốn biết đọc biết viết đánh vần chữ tiếng Việt thì phải thuê gia sư về nhà dạy tiếng Việt nha. Học phí từ cấp tiểu học trở lên trung bình khoảng 350 – 700 triệu / năm học 9 tháng (chưa trừ các thể loại holidays và break). Phần lớn các trường đều có cấp lớp mầm non xuyên suốt cấp 2 hoặc cấp 3. Mầm non nhận từ 2 tuổi. Mầm non tiền học rẻ hơn xíu: tầm 200 – 400tr/ năm. Càng lớn thì tiền học càng tăng.
– Trường mầm non quốc tế (mầm non học hoàn toàn bằng tiếng anh). Cũng giống như trên, nhưng học phí dễ chịu hơn xíu: tầm 160 – 350tr/ năm học 9 tháng (chưa trừ các thể loại holidays và break). Giáo viên chủ nhiệm người bản địa từ châu âu, Mỹ, Úc..; các cô trợ giảng là người Việt Nam nhưng nói tiếng anh 100% trong lớp. Các bạn nhỏ nhiều quốc tịch, giao tiếp tiếng anh. Nhóm trường này thường bắt đầu nhận trẻ sớm nhất từ 12-18 tháng.
Chú thích nhỏ: trường quốc tế thường bắt đầu học từ 8AM đến 3-3.30PM chiều (nếu hên sẽ tìm được trường học đến 4PM), đa số sẽ có thêm paid extra activities (trả tiền) để con ở lại tham gia đến 4 – 4.30PM. Năm học theo lý thuyết là 9 tháng nhưng sẽ có: nghỉ Tết tây và ta, nghỉ đông, nghỉ giáng sinh, nghỉ giữa kỳ semester break kèm theo các kỳ lễ của VN nữa. Và, mầm non quốc tế không có camera trong lớp nhé các mẹ. Gắn camera trong lớp là vi phạm quyền riêng tư của cô giáo và các bạn học sinh khác ạ (invasion of privacy)
Vì quá nhiều sự lựa chọn nên chúng ta cần phải tìm hiểu
– Trường song ngữ & trường tư thục VN: có hằng hà sa số các trường tư theo chương trình song ngữ hoặc tăng cường tiếng Anh.
Song ngữ: sáng theo chương trình tiếng việt của bộ GD, chiều học thêm các môn Khoa học, Toán, Văn học… bằng tiếng Anh, theo một chương trình nào đó (Cambridge). Còn ở cấp mầm non song ngữ thường sẽ có 1 giáo viên bản địa nói tiếng Anh, còn các cô trợ giảng / bảo mẫu nói tiếng Việt – 2 ngôn ngữ được sử dụng song song liên tục để các con tự thấm ngôn ngữ một cách tự nhiên như 1 miếng bọt biển.
Còn trường tư có tăng cường tiếng Anh là các con giao tiếp hoàn toàn bằng tiếng Việt, lâu lâu có thầy cô nước ngoài vào dạy tiếng anh, vài giờ / tuần. Học phí của nhóm song ngữ – tư thục rơi vào tầm 7-14 triệu / tháng.
– Trường công lập: thường các bé sẽ vào trường theo hộ khẩu nơi cư trú.
2. Tiêu chí chọn trường Mầm Non cho Con. Từ quan điểm cá nhân, đây là các tiêu chí mình đã sử dụng để cân nhắc:
a. Gần:
Tiêu chí chọn trường quan trọng nhất của mình là GẦN (nhà / công ty / nhà ông bà) để thuận tiện nhất cho người đưa đón bé, đặc biệt quan trọng với các bé nhỏ. Lí do:
+ Vào những mùa nắng nóng, nếu phải chở bé đi xe máy ngoài đường khói bụi hơn 30′ hẳn bé sẽ mệt & khó chịu
+ Trẻ con 1-2 tuổi nắng mưa buồn vui thất thường, đôi khi dở chứng không chịu đi học (nhưng tất nhiên vẫn phải đi học). Vậy ta nên chọn nghe con khóc 10′ – 20′ thay vì 30 – 40′ đúng không các mẹ?
+ Một buổi trưa đẹp trời nghe điện thoại trường gọi: “mẹ ơi, con sốt cao / con bị té / con bị abc xyz, mẹ đến đón con về ngay” – thì lòng dạ mẹ như lửa đốt, trường gần tất nhiên sẽ tốt hơn trường xa. Mình nói thật mình sợ nhất khi thấy điện thoại trường con gọi khi con đang đi học, các mẹ ạ.
+ Nếu có thể tìm được một trường gần nhà đến mức con có thể đi bộ được, thì mình nghĩ sẽ rất tuyệt vời. Vì trên đường dắt con đi bộ đến trường, con sẽ học được rất nhiều thứ. Còn nếu không đi bộ được thì hãy làm cho đoạn đường đến trường của con thật vui.
+ Mình biết có gia đình còn chuyển nhà đến gần trường cho con được học trường ưng ý đó.
b. Phù hợp:
+ Ngôn ngữ: phù hợp với nhu cầu của gia đình. Sẽ có gia đình muốn con phải thật giỏi tiếng Việt trước khi biết tiếng nước ngoài. Cũng có gia đình muốn cho con học tiếng Anh 100% ở trường, ở nhà nói 100% tiếng Việt với con. Và cũng có những gia đình con lai, cần con phải được học thêm tiếng Hoa, tiếng Nhật,..
+ Phương pháp / Philosophy của trường: Thông thường ở VN mình thấy phổ biến nhất sẽ có 2 phương pháp Montessori và Reggio Emilia.
Bài viết về các phương pháp này hôm trước mình đã đăng.
+ Định hướng của cha mẹ: Phụ huynh cần trực tiếp đến trường để nói chuyện, tìm hiểu, hoặc search thật kỹ trên website của các trường (2-3 options phù hợp) để lựa chọn cho con. Mình nghĩ không có đúng và sai, mà là nhu cầu, suy nghĩ và điều kiện của từng gia đình mong muốn cho con mình thế nào.
Ví dụ, sẽ có những trường có thời khoá biểu rất rõ ràng, mỗi ngày con sẽ học tiết gì, môn gì (Tiếng anh, thể dục, Montessori, Vẽ, thủ công..) và phụ huynh thật sự muốn biết rõ ràng con mình học được gì, để về nhà còn dạy và trò chuyện thêm cùng con.
Nhưng cũng có những trường (như trường của con mình), thì không có thời khoá biểu tiết học cụ thể, chỉ có sườn thời gian (Flow of the day) và các hoạt động tương ứng (breakfast, group gathering, outdoor play, lunch, nap…) Mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng con sẽ được chơi các trò chơi, hoạt động khác nhau, và thông qua việc chơi đó con sẽ được thầy cô dạy kiến thức phù hợp. Lớp học theo đinh kỳ sẽ được bày biện lại, sắp xếp khác đi, thay đổi theo theme và topic giảng dạy của thầy cô.
+ Tính cách của con: các mẹ đừng quên đánh giá lại con mình xem con thuộc nhóm tính cách nào: có tính kỷ luật hay thích tự do, rụt rè mắc cỡ hay mạnh dạn năng động. Và khi đi tham quan trường lớp, các mẹ hãy đặt mình vào vị trí của con để đánh giá:
- Môi trường này có đủ rộng rãi cho con mình không?
- Môi trường này có vẻ hơi risky và adventurous so với tính cách của con mình?
- Con có chơi nước, chơi cát không? Các hoạt động ở đây là quá bẩn hay quá sạch cho con mình?
- Thời gian chơi ngoài trời thế này là nhiều hay ít?
- Cách giao tiếp giữa các cô và trò ở lớp này, trường này, có phải là cách phù hợp nhất mà con mình sẽ thích không?
Môi trường phù hợp cũng rất quan trọng
+ Môi trường của trường mầm non này có cung cấp cho con những thứ mà ở nhà không có không? Ví dụ cụ thể: nếu gia đình mình hiện ở chung cư, thì có lẽ bố mẹ sẽ không muốn cho con học trường nằm trong 1 chung cư khác đúng không? Nếu có điều kiện thì cho con học ở 1 trường có sân thật rộng, bãi cỏ thật to, hồ nước lớn thì con sẽ được nhiều trải nghiệm khác so với chơi ở nhà.
c. Lịch Sinh Hoạt Ở Trường Và Cách Học Thử:
Một trong những băn khoăn lớn nhất mình thấy ở các mẹ là: không biết con đến lớp thì ăn – bú – ngủ theo lịch thế nào? Khác ở nhà thì sao? Ví dụ: Sẽ có mẹ chấp nhận việc con ăn ít 1 chút, con còi 1 chút, nhưng con phải được tự xúc ăn. Nhưng cũng sẽ có mẹ gửi con đi học với lí do chính là để con phải ăn được nhiều hơn ở nhà, nên sẽ muốn cô hỗ trợ xúc cho con ăn hết phần ăn của con.
Chỉ có 1 cách duy nhất là các mẹ phải đến trường, xin schedule, nói chuyện trực tiếp với cô Hiệu trưởng hoặc bộ phận tuyển sinh; và chia sẻ với trường về routine, việc ăn uống của con mình ở nhà. Từ việc nói chuyện này, mình sẽ hiểu thêm mức độ flexible của trường đến đâu. Thì hoặc mình sẽ về tập cho con mình sinh hoạt theo lịch của trường cho bé quen dần trước khi đi học. Hoặc tìm trường khác phù hợp hơn với nếp sinh hoạt của con.
Ngoài ra, mỗi trường sẽ có 1 format học thử / transition từ ở nhà qua đi học khác nhau, các mẹ tìm hiểu kỹ xem cách nào phù hợp với con mình.
+ Có trường sẽ cho học thử nửa buổi vài ngày, sau đó chuyển qua học cả ngày luôn. Có thể cho bố mẹ vô ngồi cùng 1 – 2 buổi.
+ Có trường sẽ có option cho đóng tiền học theo buổi: bắt đầu học 2 – 3 hoặc 5 buổi sáng /1 tuần. Khi nào con quen thì tăng số buổi học lên, rồi tăng từ nửa buổi lên thành cả ngày. Khuyến khích mẹ hoặc bố vô lớp ngồi chơi cùng con trong 1 – 2 tuần đầu tiên.
d. Thử Cho Con Tiếp Cận Lần Đầu và Mẹ Quan Sát
– Sau khi đã chọn được shortlist (1-2 trường) ưng ý rồi, mình nghĩ là nên dắt bé đến trường 1 lần để mẹ quan sát. Mình thấy rất thú vị nếu phân tích nha.
Ở trường VN thì các mẹ các bà nếu thấy các cô chào đón con mình nhiệt tình, dang tay đón bé, sẵn sàng đưa bé đi chơi thường sẽ rất hài lòng vì thấy con mình được welcome.
Nhưng ngược lại thường ở trường tây, các cô sẽ không “vồ vập” bằng, thường sẽ chỉ cười chào và vẫy tay, không đụng vào người bé. Đây là khác biệt văn hoá ạ. Lúc đó các cô vẫn là người lạ, nên thường phụ huynh tây prefer không đụng chạm ôm hôn con mình.
– Ngoài ra, nếu để ý hoặc tìm hiểu sâu thêm, sẽ có những việc ví dụ như sau cho các mẹ cân nhắc:
Có trường cô giáo sẽ yêu cầu phụ huynh khi đưa bé đến lớp tuyệt đối không cho bé ăn kẹo hay dùng đồ ăn vặt để dụ bé vào lớp.
Nhưng cũng có trường, có thể vô tình vô ý, có cô bảo mẫu / tạp vụ lớn tuổi, chăm bé theo cách cũ, hay dỗ bé nín khóc để ba mẹ đi về bằng cách: cho bé ăn cục kẹo, nói xạo xíu (“con nín đi ba mẹ đi xíu rồi quay lại đón con liền”…)
Nói đến đây thì hẳn các mẹ sẽ nghĩ mình đúng là 1 “con mẹ quắm ó đâm khó ở” :)) vâng, mình quắm thật sự nhưng mình nói lắm điều thế thôi chứ THERE’S NO PERFECT SCHOOL – không có trường nào hoàn hảo đâu các mẹ ạ. Quan trọng là mình phải xác định: yếu tố nào là quan trọng, cốt lõi không thoả hiệp được; yếu tố nào có thể du di bỏ qua, compromise được. Trường học cũng giống như xã hội thôi, mẹ & con cũng cần phải chấp nhận & deal với những thứ không vừa ý mình.
e. Các Câu Hỏi Cần Được Trả Lời
– Một lớp có bao nhiêu bé? Tỉ lệ 1 cô / bao nhiêu bé? Ở lớp nhỏ 1-2 tuổi thì mình nghĩ nên max 4 bé / 1 cô là tốt nhất. Còn lớn hơn 4-5 tuổi thì 6 bé / 1 cô cũng ok.
– Liên lạc giữa nhà trường và gia đình qua hình thức nào, bao lâu sẽ được update từ trường 1 lần?
– Nếu con có hành vi không tốt, các cô sẽ điều chỉnh thế nào? (hay: cô phạt bé không ngoan ntn?)
– Công tác sơ cứu của trường như thế nào? có phòng y tế không? nếu không thì có hộp first aid không? các cô có được training huấn luyện về first aid sơ cứu không?
– Thức ăn của con được nấu tại trường hay cartering (dịch vụ nấu ngoài đem vào)? Nếu dịch vụ ngoài thì thức ăn nóng (canh soup) được vận chuyển và đựng trong đồ nhựa hay đồ inox?
– Thức ăn cho bé nhỏ có nêm mắm muối không? Con có được ăn nhiều rau không?
– Ngày đầu tiên con mình đi học, mình vào lớp ngồi cùng cả buổi và mình còn ăn thử đồ ăn trưa của con luôn. Trời chu mẹ ơi nó mặn còn hơn đồ người lớn mình ăn ở nhà nữa. Con mình ở nhà thì không nêm nếm mắm muối gì. Việc này là không thể chấp nhận được với mình. Cô giáo chủ nhiệm người nước ngoài thì ăn chay 100% nên cô không thể nếm được đồ của các bé.
Thế là mình email ngay cho cô hiệu trưởng để góp ý, và hôm sau đồ ăn đã được bếp thay đổi bớt mặn ngay. Con mình (trộm vía) ăn khá nhiều rau củ & trái cây, vì bé không uống nhiều sữa. Để giải quyết việc này thì mỗi ngày mình phải gửi thêm 1 hộp lunch box (có rau củ & trái cây, thỉnh thoảng thêm món tráng miệng) cho con mang theo đi học. Con sẽ ăn hết đồ ở trường rồi con sẽ ăn thêm đồ ở nhà mang đi nữa. Thật sự riêng khoản ăn uống ở trường con mình khá chán, mình thấy nhiều trường menu hấp dẫn lắm lắm luôn :)) đấy, không có perfect school, mình phải tìm cách thích nghi thôi hehe
Xem thêm: Các Giai Đoạn Phát Triển Tâm Lý Trẻ Em Mà Bạn Cần Lưu Ý
—–
Tu-Anh Nguyen (M.A. Psych)
Ncs Tiến sĩ Tâm lý Nhi
Parent-Child Counselor
Parent Educator from Happy Parenting
