Dạy Con Tích Cực: 15-17 Tuổi

CÁC ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN

Đây là giai đoạn các thanh thiếu niên phát triển và thay đổi rõ rệt cách suy nghĩ, cảm nhận về bản thân và tương tác với mọi người. Trẻ gái đa phần đã dậy thì hoàn chỉnh, các trẻ trai thì vẫn đang trải qua giai đoạn thay đổi thể chất và dậy thì. Con có thể lo lắng về kích thước cơ thể, hình dáng hoặc cân nặng. Rối loạn ăn uống có thể xảy ra ở trẻ em gái. Trong thời gian này, trẻ đang phát triển cá tính và quan điểm riêng. Mối quan hệ với bạn bè vẫn rất quan trọng, nhưng trẻ sẽ có những mối quan tâm khác khi phát triển ý thức rõ ràng hơn về bản thân. Đây cũng là thời điểm quan trọng để dạy trẻ sự độc lập và tinh thần trách nhiệm; nhiều thanh thiếu niên quan tâm đến việc làm thêm hoặc muốn tách ra ở riêng khi vào đại học.

 

Thay đổi về Cảm xúc – Xã hội:

  • Quan tâm nhiều hơn đến các mối quan hệ lãng mạn, hẹn hò và tình dục.
  • Dần trở nên ít xung đột với cha mẹ hơn.
  • Thể hiện sự độc lập hơn, tách dần khỏi cha mẹ.
  • Có khả năng quan tâm, chia sẻ sâu sắc hơn và phát triển các mối quan hệ mật thiết hơn.
  • Dành ít thời gian hơn cho cha mẹ và nhiều thời gian hơn cho bạn bè.
  • Các rủi ro có thể xảy ra: buồn nhiều hoặc trầm cảm, có thể dẫn đến điểm thấp ở trường, sử dụng chất kích thích, quan hệ tình dục không an toàn, và những vấn đề khác.

Khả năng Suy nghĩ – Học hỏi:

  • Học được thêm các thói quen và cách làm việc rõ ràng hiệu quả.
  • Thể hiện sự quan tâm nhiều hơn về kế hoạch lên đại học và công việc trong tương lai.
  • Có khả năng đưa ra các lý do tốt hơn cho các lựa chọn của riêng mình, hiểu được điều gì là đúng và sai.

Sau đây là một vài việc mà cha mẹ có thể làm để hỗ trợ con phát triển tối ưu trong giai đoạn này:

  • Trò chuyện với con về các mối quan tâm của con và chú ý đến bất kỳ thay đổi nào trong hành vi của con. Quan sát xem con có ý định tự làm đau bản thân không, đặc biệt nếu con thường xuyên tỏ ra buồn bã hoặc chán nản. Khéo léo hỏi về những việc này không đồng nghĩa với việc khơi gợi cho con về những chuyện ấy, mà nó sẽ cho con biết rằng cha mẹ quan tâm đến cảm xúc của con. Tìm kiếm sự giúp đỡ của nhà chuyên môn tâm lý nếu cần thiết.
  • Thể hiện sự quan tâm đến các sở thích và hoạt động ngoại khóa và trường học của con, đồng thời khuyến khích con tham gia vào các hoạt động như thể thao, âm nhạc, sân khấu và nghệ thuật.
  • Khuyến khích con đi tình nguyện và tham gia vào các hoạt động cộng đồng.
  • Khen ngợi con và ăn mừng những nỗ lực và thành tích của con.
  • Thể hiện tình cảm khéo léo với con. Dành thời gian cùng con làm những điều cả gia đình đều thích.
  • Tôn trọng ý kiến ​​của con. Lắng nghe con mà không chỉ trích hay hạ thấp mối quan tâm của con.
  • Khuyến khích con tự phát triển được những giải pháp cho các vấn đề cá nhân hoặc xung đột. Giúp con học cách đưa ra quyết định đúng đắn. Tạo cơ hội để con sử dụng phán đoán của riêng mình, đồng thời sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ.
  • Nếu con tham gia mạng xã hội, game online…, hãy khuyến khích con đưa ra quyết định đúng đắn về những gì con đăng và lượng thời gian con dành cho những hoạt động này.
  • Nếu con đi làm thêm, hãy tận dụng cơ hội để nói về những kỳ vọng, trách nhiệm và những cách thể hiện việc cư xử tôn trọng ở nơi công cộng.
  • Trò chuyện với con và giúp con lên kế hoạch trước cho những tình huống khó khăn hoặc không thoải mái mà con có thể gặp phải ở xã hội. Thảo luận về những gì con có thể làm nếu ở cùng nhóm bạn và có người sử dụng chất kích thích, hoặc quan hệ tình dục…
  • Tôn trọng nhu cầu riêng tư của con.
  • Khuyến khích con ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn và ăn những bữa ăn lành mạnh, cân bằng.

Cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc giữ an toàn cho con – bất kể con bao nhiêu tuổi. Sau đây là một số cách cha mẹ có thể làm để giúp bảo vệ con:

  •  
    Đảm bảo con hiểu được tầm quan trọng của việc tham gia giao thông an toàn.
  • Đảm bảo rằng con đội mũ bảo hiểm khi đạp xe, chơi ván trượt hoặc patin, lái xe máy hoặc xe địa hình, hoặc chơi những môn thể thao có va chạm. Chấn thương do thể thao và các hoạt động khác rất phổ biến trong độ tuổi này.
  • Nói chuyện với con về các vấn đề làm đau bản thân, kể cả tự tử và chú ý đến các dấu hiệu từ con.
  • Trò chuyện chân thành với con về sự nguy hiểm của chất kích thích, rượu bia, thuốc lá, và những hoạt động tình dục mạo hiểm. Hỏi con những gì con biết và suy nghĩ về những vấn đề này, và chia sẻ suy nghĩ và cảm nhận của cha mẹ cho con nghe. Lắng nghe những gì con nói, và trả lời những câu hỏi của con một cách thành thật và thẳng thắn.
  • Nói chuyện với con về tầm quan trọng của việc có bạn bè quan tâm vào các hoạt động bổ ích. Khuyến khích con tránh xa những bạn đồng trang lứa mà bắt ép con phải có những lựa chọn không lành mạnh.
  • Biết con đang ở đâu, và có người lớn ở đó không. Lên kế hoạch với con về thời gian con sẽ gọi cho cha mẹ khi con đi ra ngoài, nơi cha mẹ có thể tìm con, và giờ cha mẹ muốn con có mặt ở nhà.
  • Có những quy tắc rõ ràng cho con khi con ở nhà một mình. Thảo luận về những vấn đề như khi bạn bè đến nhà chơi, cách xử lý những tình huống có thể nguy hiểm (tình huống khẩn cấp, cháy nổ, có chất kích thích, tình dục, v.v…) và việc hoàn thành bài tập về nhà hoặc việc nhà.
  • Khuyến khích con ngủ đủ giấc và hoạt động thể chất thường xuyên, ăn uống cân bằng, lành mạnh. Đảm bảo rằng con hoạt động thể chất từ 1 giờ trở lên mỗi ngày.
  • Không để tivi trong phòng ngủ của con. Hạn chế thời gian ngồi trước màn hình, bao gồm điện thoại di động, máy tính, trò chơi điện tử, và những thiết bị khác, và xây dựng một kế hoạch sử dụng thiết bị công nghệ cho gia đình
  • Khuyến khích con dùng bữa cùng gia đình. Ăn cùng nhau sẽ giúp con đưa ra những lựa chọn tốt hơn về thực phẩm, giúp duy trì cân năng lành mạnh và giúp các thành viên trong gia đình có thời gian trò chuyện với nhau. Ngoài ra, thanh thiếu niên dùng bữa cùng gia đình có nhiều khả năng có kết quả học tập tốt hơn, và giảm nguy cơ sử dụng chất kích thích, ít vướng phải rắc rối xã hội.
  • Đảm bảo rằng con ngủ đủ giấc mỗi đêm: trẻ từ 13-18 tuổi cần 8-10 tiếng / ngày 24 giờ (bao gồm cả ngủ trưa nếu có).

Nuôi Dạy Con Tích Cực

Phụ huynh có thể bấm vào từng độ tuổi tương ứng để tham khảo các đặc điểm phát triển và hướng dẫn nuôi dạy con tích cực.
Các nội dung được chuyển ngữ từ “Positive Parenting Tips” của CDC Hoa Kỳ.

0-1 tuổi
1-2 tuổi
2-3 tuổi
3-5 tuổi
6-8 tuổi
9-11 tuổi
12-14 tuổi
15-17 tuổi

CÁC CHƯƠNG TRÌNH TRIPLE P

  • TRIPLE P – Positive Parenting Programs: Hệ thống các chương trình can thiệp được sáng lập bởi TS. Tâm lý Matt Sanders, đại học Queensland (Úc), được Liên Hiệp Quốc bình chọn là 1 trong những chương trình điều chỉnh hành vi cha mẹ – con cái hiệu quả nhất.
  • Cô Tú Anh là nhà thực hành được chứng nhận từ Triple P (Accredited Triple P Provider) ở tất cả các Level 2, 3, 4, 5, cung cấp các chương trình can thiệp dành cho cha mẹ từ giai đoạn mang thai cho đến con ở tuổi Teen; giải quyết các vấn đề rối nhiễu ở hành vi của trẻ, kỷ luật hiệu quả, hỗ trợ trẻ có rối loạn lo âu, rối loạn phát triển và các vấn đề khi cha mẹ mâu thuẫn – chia tay. Các chương trình thường kéo dài từ 4-8 buổi.
facebook-icon